Κυριακή 25 Νοεμβρίου 2012

Ζακυ(ν)θινό υστερόγραφο, κριτική για τη Γυναίκα της Ζάκυθος από τον Σάββα Πατσαλίδη, Αγγελιοφόρος 25 Νοεμβρίου



Με υπομονή και πίστη σε αυτό που κάνει, η ομάδα «Oberon» συνεχίζει να δοκιμάζεται με κείμενα δύσκολα, που απαιτούν φροντίδα και φαντασία, ώστε να κατέβουν στην πλατεία και να μιλήσουν σ’ ένα σύγχρονο θεατή, συνηθισμένο στα γρήγορα και ευπώλητα ερεθίσματα. Ενδεικτικά: «Σαχλοκουβέντες» (Μπέκετ), «Ατιμο κόκκινο» (Γώγου, Γκίνσμπεργκ), «Und» (Μπάρκερ) και, τώρα, το σολωμικό «Η γυναίκα της Ζάκυθος», που είδαμε στη σκηνή του «Ανετον», σε σκηνοθεσία Αλέκου Σπυριδάκη.
Χωρίς ψευδοποιητικισμούς και λοιπές εμπορεύσιμες χαριτωμενιές, η mise en scene του Σπυριδάκη στόχευσε κατευθείαν στο εσωτερικό τοπίο του λόγου, στα υπόγεια ρεύματά του, όπου αναζήτησε ρυθμούς, αισθήματα, αδιέξοδα, συγκρούσεις αλλά και λύσεις. Ορθά κατάλαβε πως ένα θέατρο του μυαλού (mise en abime) απαιτεί ανάλογη διαχείριση, ώστε ν’ αφήσει να διαχυθούν προς τα έξω και ν’ αποκτήσουν σκηνική ορατότητα ανομολόγητα και ανεπίδοτα πάθη και μηνύματα. Αποτέλεσμα: μπορεί να μην καινοτόμησε, μπορεί να μη μας ξάφνιασε, σίγουρα όμως μας κέρδισε με τη σοβαρότητα και την καθαρότητα της ανάγνωσής του.
Με τον Διονύση Καραθανάση λιτό και επικοινωνιακό αφηγητή-ιερομόναχο, τον Μάριο Μελουβιώτη, όπως πάντα, νευρώδη, αεικίνητο και κοφτερό, και τη Σοφία Βούλγαρη να ζει ζωηρά αλλά με μέτρο τον ξεπεσμό της «Γυναικός», χαρήκαμε μια παράσταση που ελίχθηκε και εξελίχθηκε με καλά υπολογισμένες δόσεις ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα, το φωτεινό και το εφιαλτικό. Σημειώνω στα συν του όλου εγχειρήματος τα λειτουργικά και υπαινικτικά σκηνικά της Μαριέττας Πανίδου και τους ατμοσφαιρικούς φωτισμούς της Κέλλυς Εφραιμίδου.
Με δυο λόγια: μια σκηνική εκδοχή επιμελημένη και με άποψη.

Θεατρικη Θεσσαλονίκη 2011 - 2012

http://www.agelioforos.gr/default.asp?pid=7&ct=7&artid=144808



ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ ΠΑΤΣΑΛΙΔΗ
(spats@enl.auth.gr)



Το θέατρο όλο σε κρίση βρίσκεται κι όλο επιβιώνει, όπως τώρα, ας πούμε. Ποιος, αλήθεια, θα το περίμενε πως μια Θεσσαλονίκη, βουτηγμένη στα οικονομικά αδιέξοδα, θα φιλοξενούσε φέτος 205 παραστάσεις (όλων των ειδών); Κι όμως! Απ’ όλη αυτήν τη συγκομιδή ο μονόλογος ήταν ο τύπος του έργου που ξεχώρισε, με ένα σύνολο δώδεκα παραγωγών. Εως και μίνι φεστιβάλ μονολόγων είχαμε (στο «Κολοσσαίον»), αν και δεν μπορώ να πω ότι ήταν μια επιτυχημένη διοργάνωση. Με τρεις μονολόγους δεν το λες φεστιβάλ. Αφήνω δε ασχολίαστο τον ίδιο το χώρο, που κάθε άλλο παρά μονολόγους μπορεί να φιλοξενήσει. Πάντως, το ενδιαφέρον «Κάθε Τρίτη στο σούπερ μάρκετ» εκεί παίχτηκε και επέζησε. Από τους υπόλοιπους μονολόγους δεν ξεχνώ τη λαμπερή «Φεύγουσα κόρη», που φιλοξένησε το πολύ καλό φεστιβάλ των «Προ-τάσεων», τον «Αμερικάνο» στο «Θέατρο Σοφούλη» και το χρονολογικά πιο παλιό αλλά πάντα ανθεκτικό «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον», στο θέατρο «Ορα» -όλα εξ Αθηνών.
Στα τοπικά εγχειρήματα, να σημειώσω δύο έργα που παρουσιάστηκαν με τη συνεργασία της εβραϊκής κοινότητας, το «Ντιμπούκ» (ΚΘΒΕ) και η «Χρυσή Πόλη» (Πειραματική Σκηνή). Το πρώτο το είδαμε και ως παραγωγή του Εθνικού το 2005. Οπως και τότε, έτσι και τώρα άρεσε. Οσο για το δεύτερο, ήθελε κι άλλο ψάξιμο και γράψιμο και μια πιο πρωτότυπη σκηνοθεσία. Πάντως, ως θέμα προσφέρεται για θεατρική εκμετάλλευση. Από τις κορυφαίες τοπικές παραγωγές της χρονιάς (φιλοξενήθηκε στο «Vix Motrix») σημειώνω το «Ο συγγραφέας και ο αδερφός του συγγραφέα» του ΜακΝτόνα. Ο θρίαμβος της δραματικής αφήγησης, σκηνοθετημένης λιτά και ουσιαστικά από τον Σπ. Αθηναίο (ομάδα Perros) .
Πάντως, εκείνο που απουσίαζε από το γενικότερο τοπίο ήταν το πειραματικό και ερευνητικό θέατρο. Και εκτιμώ πως ένας από τους λόγους αυτής της απουσίας είναι η απομόνωση της πόλης από τα διεθνή θεατρικά δρώμενα. Ελάχιστα ξένα σχήματα παρουσιάζουν τη δουλειά τους εδώ. Ετσι, αναλωνόμαστε στα ίδια και τα ίδια, ενώ θα μπορούσαμε, μέσα σε άλλες συνθήκες, να δημιουργήσουμε πολύ πιο ψαγμένα πράγματα. Οπως έδειξε και το Φεστιβάλ τοπικών σχημάτων στο «Ανετον» («Απογραφή πληθυσμού»), το ταλέντο υπάρχει, όπως και οι ανήσυχες ομάδες.


Σκηνές/θεατρικά σχήματα
Εκλεισε, δυστυχώς, η σκηνή του «Αμαλία», ευτυχώς όμως συνεχίζει η «Πειραματική Σκηνή». Ας ελπίσουμε μόνον ότι θα κρατήσει εν ζωή και το φεστιβάλ των «Προ-τάσεων», που τόσο το έχουμε ανάγκη. Η επαναδραστηριοποίηση της «Αυλαίας», υπό τη διεύθυνση του ικανού στο θεατρικό μάνατζμεντ Θωμά Χαρέλα, αποδείχτηκε μια θετική παρουσία στο παραδοσιακό θεατρικό κέντρο της πόλης. Προσοχή μόνο μην παροπλιστεί το «Θέατρο Σοφούλη» για το χατίρι της «Αυλαίας». Και στα δύο είδαμε ορισμένες καλές δουλειές, όπως το «Τάβλι» και οι «Εμποροι των Εθνών», αντίστοιχα. Οπως είδαμε καλές δουλειές και στο «Ορα», το οποίο, υπό τη διεύθυνση του Δ. Κωνσταντινίδη, εξελίσσεται σε μια ποιοτική θεατρική κυψέλη. Η «Ακτίς Αελίου», ένα σχήμα - πραγματική ανάσα στα θεατρικά πράγματα της πόλης, είχε μια καλή χρονιά, με δεσπόζουσα παράσταση το ανανεωμένο «Berlin Alexanderplatz» και το πολυσυζητημένο «Ο,τι πιο πολύ ποθείς». Πύκνωσε τις θεατρικές της δραστηριότητες η ομάδα «Oberon», με προτάσεις που προδίδουν ψάξιμο. Κέρδος η παρουσία της ομάδας «Passatempo». Το «Σχήμα Εκτός Aξονα» συνεχίζει να δοκιμάζεται με ανοίκειες προτάσεις και καλά κάνει. Μόνο που κάπου πρέπει να ξεκαθαρίσει τους πειραματικούς του στόχους, ώστε να γίνει πιο ευνάγνωστη η ταυτότητα της αισθητικής του. Το Κέντρο Θεατρικής Eρευνας, παρόν και αυτό στα δρώμενα της πόλης, γνώρισε μεγάλη επιτυχία με την καλοδουλεμένη (αν και όχι του γούστου μου) «Ραχήλ» του Ξενόπουλου. Το «Εξω από τα τείχη», μολονότι το παλεύει με κέφι, εξακολουθεί να κάνει θέατρο παλιών προδιαγραφών, που δεν οδηγεί πουθενά. Κάπου πρέπει να ξανασκεφτεί τη φιλοσοφία του ρεπερτορίου του. Η σκηνή του «Μελίνα Μερκούρη» συνεχίζει να φιλοξενεί επιλεγμένες αθηναϊκές παραγωγές, από τις οποίες ξεχώρισα φέτος το «Περιμένοντας τον Γκοντό» (Θέατρο Τέχνης). Να σημειώσω και τη σημαντική συνδρομή του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης αλλά και του Τελλογλείου στη φιλοξενία θεατρικών δρωμένων, συνήθως εκτός πεπατημένης (όπως η «Λούλου» από την «Dameblanche»). Οσο για το ΚΘΒΕ, στην αγωνία του να γεμίσει τις αίθουσές του, επέλεξε το δρόμο του πιο λαϊκού θεάματος. Δεν είναι της παρούσης να σχολιάσω το βαθμό επιτυχίας ή αποτυχίας αυτής της επιλογής. Να πω μόνον ότι από τη στιγμή που έχει στη διάθεσή του άλλες δυο μικρές σκηνές, ας τις δώσει αποκλειστικά σε πειραματικές δουλειές (εγχώριες και αλλοδαπές). «Λόγος και σιωπή», «Στοχαστές του αόρατου» και «Δούλες» είναι τρία δείγματα που δείχνουν ότι μπορεί να κάνει προτάσεις. Και να μην ξεχνάμε το αριστουργηματικό «Deja vu».
Τέλος, δημοφιλέστερος Ελληνας συγγραφέας αποδείχτηκε ο Θεσσαλονικιός Δημήτρης Δημητριάδης, με τέσσερις παραγωγές έργων του. Αν προσθέσει κανείς και τις αθηναϊκές, είναι μακράν πρώτος ανά το πανελλήνιο.
Συμπέρασμα: είναι προφανές πως η κρίση έχει δυσκολέψει πολύ τα πράγματα. Στον αγώνα της επιβίωσης, τον πρώτο λόγο θα έχει η φαντασία, το δόσιμο, το όραμα και, βεβαίως, η διεθνής ενημέρωση.

Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2012

Η Γυναίκα της Ζάκυθος στο Θέατρο Άνετον





Το  έργο είναι γραμμένο σε ιδιόρρυθμη πρόζα με στοιχεία ποιητικού λόγου. Η γλώσσα του είναι η δημοτική με πολλά ιδιωματικά ζακυνθινά στοιχεία, που λειτουργούν ρεαλιστικά στον πρωτοπρόσωπο αφηγηματικό λόγο του Ζακυνθινού Ιερομόναχου Διονύσιου και στον άμεσο λόγο της Γυναίκας της Ζάκυθος. Ο βίος και η πολιτεία της Γυναίκας της Ζάκυθος και η πολιορκία του Μεσολογγιου είναι, όπως λέει η «Είδηση», «συμβεβηκά» της εποχής του Ζακυνθινού ποιητή Διονύσιου Σολωμού, που τα οραματίστηκε και τα κατέγραψε.
 Η μορφή του Ιερομόναχου θα κυριαρχήσει σε κάθε έκφραση της σύλληψής του, και η προφητεία, που με αυτήν ταιριάζει την εκτρωματική φιγούρα της Γυναικός, θα πάρει τη θέση, αλλά και τη φρικίαση, ενός παράξενου οράματος, το οποίο ούτε στιγμή θα πάψει να επανέρχεται και να αυτοδοκιμάζεται, δοσμένο ολόκληρο στην Κολασμένη ουσία του. Η φρίκη, των ανομιών της καρδιάς του, ο απαγορευμένος καρπός του Δαίμονα και η αγάπη της Κολασμένης μορφής, της Υψίστης Γυναικός, θα ανασύρει τα απωθημένα του όνειρα.
Το ύφος της ανησυχίας και ο τρόμος που πλανιέται ανάμεσα σε δίκαιους και άδικους είναι τα πρώτα βήματα μέσα στον ζόφο των πραγμάτων που ο lερομόναχος θα ιστορήσει.
Η κινητήρια δυναμη της δράσης μέσα στο κείμενο είναι ο Διάβολος. Παρουσιάζεται στην αρχή, στη μέση και στο τέλος του έργου, και οτιδήποτε κακό γίνεται ή λέγεται, συνδέεται με την παρουσία του , αν τελικά μπορέσουμε να διακρίνουμε τη βαθύτατη σύνδεση ανάμεσα στον Ιερομόναχο και τη Γυναίκα-Δαίμονα και αν αντιληφθούμε, τη σύγχρονη πραγματικότητα αυτών των δυο υπάρξεων που σε μιαν έσχατη, αλλά εκ των ουκ άνευ, ανάλυση μας αποκαλύπτεται ενιαία και μοναδική, τότε το Κέντρο της δημιουργικής παρορμήσεως θα εμφανισθεί ολοκληρωμένο και συνολικό. Ο Διάβολος θα ενσαρκωθεί στη Μορφή της Γυναικός.Η Γυναίκα είναι τώρα εκείνη, η οποία θα επενδύσει κάθε τρόμο, κάθε έννοια φρικίασης, κάθε εκτρωματική υπόσταση, των εσωτερικών δυνάμεων που απεκαλύφθησαν.




Ταυτότητα της παράστασης

Σκηνοθεσία : Αλέκος Σπυριδάκης 
Σκηνικά - κοστούμια : Μαριέτα Πανίδου 
Σχεδιασμός φωτισμού : Κέλλυ Εφραιμίδου 
Μουσική - κιθάρα : Αλέξης Βαλάσσης 
                 - Βιολί   : Περικλής Βραχνός 

Παίζουν : Σοφία Βούλγαρη 
                 Διονύσης Καραθανάσης
                 Μάριος Μεβουλιώτης


Πληροφορίες της παράστασης

Χώρος : Θέατρο Ανετον , Παρασκευοπούλου 42, Θεσσαλονίκη


Ημέρες και ώρες παραστάσεων : Πέμπτη 15, Παρασκευή 16, Σάββατο 17,       Κυριακή 18, Δευτέρα 19, Τετάρτη 21, Πέμπτη 22, Παρασκευή 23 Νοεμβρίου                  στις 21:00 μμ.

Τηλ. Κρατήσεων :2310869869 και 6934757466

Εισιτήρια : κανονικό 10 € , μειωμένο 5€